Vroegere geschriften – 50 – De waarde van de waarheid (Gaby Fonck)

Geplaatst op 04/09/2022 door Gust Verwerft

Voorwoord door gerechtsjournalist Gaby Fonck
in ons boek
‘De Zaak Helfen en nu de waarheid’ (1987)

Massemen, april 1987

Tocht, richting waarheid

Voortdurend op zoek naar ‘De Waarheid’ achter bloedige en andere feiten van criminele aard, het is me een vak! En wat voor vragen ik mezelf daarbij stelde! Gust Verwerft lijkt er geen last van te hebben, bedenk ik telkens weer als ik in persbank of wandelgang of waar ook te velde collega Gust aan het werk zie. Zoals tijdens het proces Alphonse Helfen.

Hoe hij bijvoorbeeld ook nog na de lange en slopende zittingen, de eindeloze debatten over een bijna kinderachtige idylle in een kille wereld van staal, de journalistieke moed opbracht om verder te speuren, dieper te graven, getuigen aan te klampen, thesissen op te bouwen, het hoofd te breken over een detail.

Enkele jaren geleden zou ik voor een dergelijke ijver de neus hebben opgehaald.
Zou ik een en ander hebben beschouwd als onwelvoeglijk, immoreel zelfs.
Maar ervaring deed me inbinden.

Collega en leeftijdsgenoot Verwerft hoeft niet te blozen. Integendeel, hij dient een goede zaak en is ontelbaren ter wille door paal en perk wat op te schuiven en, waarom niet, hier en daar een onthullend gegeven toe te voegen aan het dossier van een soms lankmoedig gerechtelijk onderzoek.

Hij heeft het gelijk aan zijn kant en de geschiedenis, de statistieken en de dagelijkse realiteit steunen hem bij de vaststelling dat de toekijkende medemens, die in ons geval de lezer is, nooit genoeg krijgt van ‘De Waarheid’ over doden en moorden. Waarheid is wat niet langer leugen lijkt. ‘Waarheden zijn afspraken’, zegt op zijn beurt iemand als Harry Mulisch.

In dit boek (de zaak Helfen, gv) zal ‘De Waarheid’, alvast raar klinken.
Ten eerste, dat het ook in ‘die kringen’ kan gebeuren, een doodslag evengoed als een oerdom ongeluk.
Ten tweede, dat zelfs de hoogsten in een beschaafde maatschappij niet kunnen zonder vuurwapen, dit even gevaarlijk als verwerpelijk speelgoed.

‘Ad Majorem Dei Gloriam’ staat geschreven in de witte dakboog van de Brugse assisenzaal die een gerestaureerde kapel is. In de dagen van het proces vervaagden die letters soms in het silhouet van een vliegtuig op nachtvlucht tussen New-York en Rio de Janeiro.
Een hotelkamer.
Een omhelzing.
Een directiekantoor in geromanceerde tint.
Een zware Daimler op het grind van een witte villa in Damme.
Een Smith & Wesson in de palm van een vrouwenhand.
Een mannenhand.
Het beteuterde gezicht van een onderzoeksrechter.

Drie weken lang stond de stad van de dichter Guido Gezelle als versteend stil bij ‘Dien Avond en de Revolver’. Maar het wilde niet rijmen.
‘De Waarheid’ is nog altijd welkom.

Gaby Fonck, gerechtsjournalist Het Laatste Nieuws,
Brugge 1987