Serie 100 – Johan Anthierens – “U hebt driemaal gelijk, ik heb al vaker afscheid genomen”

Johan Anthierens (1937-2000)
herinner ik me liever als de briljante taalvirtuoos,
de begenadigde  en genadeloze
en tegelijk subtiel gevoelige schrijver
van reportages, columns, opinies,
satire en veel meer.

Ik herinner me hem liever niet als de Vervelende Man op tv
die zijn slachtoffers soms getraumatiseerd achterliet,
hoewel hij dat niet écht zo bedoelde
en er vaak excuses volgden.

Een bedoening waarin hij door de tv-makers van toen danig werd in aangemoedigd
want de top-kijkcijfers waren met hem altijd gewaarborgd.

Ik ken geen weekbladen, geen magazines of geen gazetten
waarin Johan Anthierens NIET geschreven heeft.

Van die bladen zijn er veel ten onder gegaan.

Zelf heb ik een tijdlang met hem
een virtuele plek gedeeld op de redactie van De Krant,
een experiment in Hasselt
opgezet als concurrentie van Het Belang van Limburg.

Iets wat eveneens mislukte met achterlating van gigantische
nooit betaalde schulden (maandlonen) aan de journalisten
die mee in het experiment waren gestapt.

Johan Anthierens leest vandaag veel aangenamer
dan destijds omdat de pijnen die hij veroorzaakte
ondertussen bestreden of verdwenen zijn.

Zijn stijl is virtuoos, van de hoogste originaliteit,
altijd verrassend, altijd gedurfd,
nooit banaal.

Een post-Willem Elsschot,
een beter gedocumenteerde Louis De Lentdecker,
een pre-Kaaiman,
een venijnigere Koen Meulenaere,
een beleefdere Herman Brusselmans,
een blijvende inspiratie voor vele columnisten
die van toen
en die van nu.

Veel, veel te vroeg gestorven en een leegte latend
die nooit opgevuld geraakt binnen de Vlaamse journalistiek.

---

---

We kiezen als proevertje
een pagina uit Knack
van 9 december 1981
waarin Johan Anthierens
zijn afscheid aankondigt
en zijn start met een satirisch weekblad, De Zwijger.
Een experiment dat veel te snel eindigde met een stop.
De zoveelste stop voor de gekendste van de broers Anthierens.

---

Goede lezer, 
ik haak af, 
het voorbereidend werk 
voor het weekblad De Zwijger 
neemt mij té te in beslag. 

Ik schrijf nu maar wat 
omdat dit mijn Knack-periode afsluit 
en het verhuizen in mijn hart aanhoudt. 

Als straks de cassette 
van mijn IBM-schrijfmachine 
op is, 
zal ik tevergeefs om Denise roepen, 
als ik 
“be sure to wear some flowers in your hair” citeer, 
is Frans Verleyen er niet meer 
om de zin voor te spellen. 

Het is de schuld van Knack 
dat ik bij Knack wegga, 
hier heb ik de smaak in het vrij schrijven leren proeven, 
in verleidelijke mate. 

Hier heb ik de kans gekregen, 
tegen de lezersstroom in, 
met de lezersstroom mee, 
soms kantelde de kano 
en verdronk ik 
in eigen grammaticale draaikolken. 

Maar als je de smaak te pakken krijgt, 
duizelt het gehemelte, 
“l’appetit vient en mangeant”, 
mijn sterkte is niet het gedegen Knack-vakwerk, 
ik ben te licht voor dit weekblad, 
ik wil zonsondergangen terugdraaien, 
wimpers in een warme krultang nemen 
en friseren, 
als dat oogluikend wordt toegestaan.

U hebt driemaal gelijk, 
ik heb al vaker afscheid genomen. 

Bovendien zegt niets dat De Zwijger slagen zal; 
waarom zou zo’n speelgoed langer dan enkele weken meegaan, 
niets besterft zo vluchtig als de glimlach op een wezen.

En dan, wat dan, vraagt men mij?
Een nieuwe partij oprichten, 
een antisemitische milieubeweging?

Of vluchten in de video, 
zoals tegenwoordig alle journalisten die de zak krijgen?  

Chais-pas 
(je ne sais pas), 
ik heb geen affaires met de toekomst. 

Voor mij strekt zich de woestijn uit 
waar ik mij in waag 
en die ik 
met de nodige korrels 
verhalen zal. 

Ben ik de Lawrence van daarginds?

---

L100